Gloster Gladiator bio je poslednji dvokrilni avion u službi
RAF-a i kao takav poslednji izraz onog
idejnog stava prema lovačkoj avijaciji koji je dominirao u načinu mišljenja
RAF-a od 1916. – 1935. godine.
Bez obzira na poboljšanja, kao što su zatvorena
pilotska kabina, pojednostavljeni stajni trap i četri mitraljeza, Gladiator je odgovarao onoj ideji kojo se tražilo relativno lako naoružan i pokretan avion s velikom brzinom penjanja. Ipak, uprkos njegovoj zastarelosti u vrijeme izbijanaj drugog svjetskog rata, operativna karijera Gladijatora bila je vrlo uspješna sve do 1942.
Gladiator je u suštini bio aerodinamički poboljšana verzija
lovačkog aviona Gloster Gauntlet. Ekipu projektanata koja je konstruirala
ovaj aerodinamički vrlo čist i privlačan mali dvokrilni avion predvodio je H.P.
Folland i prototip je prvi put poleteo u septembru 1934. Iako je lovac bio građen po privatnoj
inicijativi, u osnovi je odgovarao zahtevu za lovačkim avionom iz 1930.
godine. Stoga se Ministarstvo vazduhoplovstva zainteresovalo se za tu mašinu i 1935.
sastavljena je po njoj i specifikacija,
pa je iste godine, posle iscrpnih ispitivanja, Gladijator bio naručen za RAF.
Prvih 70 aviona serijske proizvodnje imalo je, poput prototipa Lewis ili
Vickers, pod krilima mitraljeze s municijom u bubnjevima, ali su sve dalje
mašine bile naoružane mitraljezima Browning s redenicima. Model aviona serijske
proizvodnje za razliku od prototipa, imao je zatvorenu pilotsku kabinu i drugi
motor – Mercury IXS od 830KS umesto Mercury VIS od 645KS. Isporuka je započela
u julu 1936. i Gladijator je ušao u naoružanje eskadrila prve borbene linije u
januaru 1937. Izgrađen je 231 lovački avion modela Gladiator I.
Sledeći model bio je Gladiator II. Bio je vrlo sličan
modelu Mark I, ali je imao motor Mercury VIIIA ili Mercurx VIIIAS, vazdušni filter Vokers i trokraku elisu umesto
dvokrake kod modela Mark I. Gladiator bio je namenjen eskadrilama RAF-a na
Srednjem istoku i u severnoj
Africi i ušao u službu u tim područjima
u februaru 1938. U osnovi sličan Gladiatoru bio je Sea Gladiator. Ta mornarička
verzija lovačkog aviona imala je kuku za zaustavljanje, okove za katapultiranje
i profiliranu izbočinu na donjem delu trupa za smeštaj avionskog čamca za
spašavanje. Proizvodnja Gladiatora II je
iznosila 252, a Sea Gladiatora 98 aviona.
Prvih 38 Sea Gladiatora bilo je
adaptirano od standardnog tipa aviona Mark II. Zadnji Gladiator Mark II deo je
isporučen u aprilu 1940.
I druge zemlje pokazale su dosta oduševljenja za
Gladiator; model Mark I naručile su
Latvija, Litva, Norveška, Švedska, Belgija, Kina, Irska, Grčka i Irak, a Mark
II Švedska, Portugal, Norveška, Finska,
Egipat i Irak. Izvezeno je ukupno 216 Gladiatora.
Gladiator je bio glavni britanski lovački avion prve borbene
linije u period minhenske krize 1938. godine ali je u vreme izbijanja rata
1939. godine glavna snaga Lovačke komande RAF-a bila u lovcima Hawker Hurricane
i Supermarine Spitfire. Uprkos tome, u septembru 1939. bilo je u službi 114
Gladiatora kao aviona prve borbene linije, prema 102 u vreme Münchena godinu
dana ranije. Gladiatori su s odličnim rezultatima leteli u vreme borbi za
Norvešku 1940. godine, dejstvujući s površine smrznutog jezera, ali se nisu
mogli suprostaviti nemačkim lovcima. Na sredozemnom ratištu, međutim,
situacija bila je drugačija.
U borbama s italijanskim dvokrilcima i prvom generacijom
jedvokrilaca pokretljivost Gladiatora omogućila im je da unište velik broj
neprijateljskih aviona. Najslavnija epizoda u karijeri Gladiatora bila je
18-dnevna obrana Malte s tri aviona Sea Gladiator u junu 1940. Gladiatori su
odlično služili i u severnoj Africi i u
vreme nemačke invazije na Grčku aprila 1941.
Gloster Gladiator I:
Tip: lovac, jednosed
Motor: Jedan vazduhom hlađeni, zvezdasti Bristol Mercury
IXS, devet cilindara, 830KS na 4.420m
Naoružanje: dva mitraljeza Browning od 7,7mm sa 400 metaka
po mitraljezu u krilima
Maksimalna brzina: 407km/h
na 4.420m; 338km/h na razini mora
Brzina krstarenja: 341km/h na 4.572m
Početna brzina penjanja: 716m/min
Penjanje: 6.096m za 9min 3sek
Operativni plafon: 9.998m
Dolet: 889km
Težine: 1.459kg prazan , 2.083kg opterećen
Razmah krila: 9,83m
Dužina: 8,36m
Visina: 3,15m
Površina krila: 30m²
Нема коментара:
Постави коментар